Đại đa số người Akha sống tại tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Trong những năm 1900, bộ tộc Akha di cư sang miền Đông Myanmar, miền Bắc Lào, Tây Bắc Việt Nam. Người Akha xây dựng những ngôi làng trên núi cao vừa để làm nơi trú ẩn, vừa để săn bắn, trồng trọt và hái lượm. Bộ tộc Akha sống theo phong cách bán du mục, một số bộ phận trong cộng đồng làng thường xuyên chuyển nơi ở. Lối vào cổng làng của các bộ tộc Akha đều được trang trí bằng những hình chạm khắc tinh xảo cả người đàn ông và phụ nữ. Cổng làng có ý nghĩa phân chia lãnh địa con người và động vật hoang dã, xua đuổi tà ma.

Người Akha kiếm sống chủ yếu bằng các ngành nghề nông nghiệp với các loại cây trồng đậu nành, ớt, đậu tương, bắp cải, cà chua và lúa. Lúa còn là loại cây trồng quan trọng trong phần lớn văn hóa và nghi lễ của người Akha. Hầu hết người Akha trồng lúa trên các mảnh đất khô nên năng suất thường phụ thuộc vào lượng mưa hằng năm. Ở một số làng, bộ tộc Akha đã biết sử dụng hệ thống thủy lợi để tưới tiêu cho các ruộng lúa.

Người Akha có truyền thống làm nương rẫy, trong đó, những cánh đồng mới được khai phá bằng cách đốt hoặc chặt phá rừng và đất rừng. Quyền sở hữu đất đai của người Akha được xác định bằng cách truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Loại hình canh tác này đã tạo nên tình trạng sinh sống bán du mục của một số bộ phận người Akha. Do tác hại của việc đốt nương rẫy khiến chất lượng đất đai bị ảnh hưởng, nên hiện nay, người Akha đã tìm các phương pháp canh tác mới hiện đại hơn.

Ngoài trồng lúa nước, người Akha còn chăn nuôi gia súc bao gồm lợn, gà, vịt, dê, gia súc và trâu nước để bổ sung vào khẩu phần ăn. Phụ nữ Akha thường hái lượm cây cỏ trong các khu rừng để dùng làm các loại thuốc chữa bệnh. Phụ nữ và đàn ông Akha thường câu cá ở các hồ và suối cạnh làng. Một số ngôi làng thường dựng các tổ ong để thu hoạch mật ong. Người Akha là những thợ săn lành nghề. Đàn ông Akha thường săn bắn hươu để lấy thịt và da.

Tôn giáo của người Akha là sự pha trộn giữa thờ cúng tổ tiên và thần linh. Trong một năm, người Akha thường có 9 đến 12 lễ cúng tổ tiên và các nghi lễ cầu phước lành khác. Trong làng của người Akha, trưởng làng có vị trí quan trọng và tôn kính nhất. Trưởng làng chịu trách nhiệm thực hiện các nghi lễ cũng như hướng dẫn, giải quyết tranh chấp giữa người dân trong làng. Các làng của bộ tộc Akha còn có người giữ vị trí quan trọng thứ hai, đó là những chuyên gia hiểu biết về nghề đóng sắt thép.

Lễ hội quan trọng nhất trong năm của người Akha là lễ hội đu dây (có tên gọi là Yehkuja), kéo dài 4 ngày vào cuối tháng 8 hằng năm. Lễ hội nhằm cầu cho vụ mùa mới sẽ sớm có mưa tưới tiêu cho đồng ruộng. Tại lễ hội, các gia đình sẽ cúng tổ tiên và thần linh mâm cỗ rượu. Trong lễ hội, phụ nữ Akha sẽ mặc các bộ quần áo đẹp nhất, đeo trang sức truyền thống, biểu diễn các điệu múa và bài hát truyền thống cho dân làng.

Người Akha thường được chú ý với các bộ quần áo sặc sỡ. Vải may của người Akha được nhuộm màu chàm thủ công và thêu hoa văn, đính cườm. Những chiếc mũ đội đầu của phụ nữ là món đồ đẹp mắt và công phu nhất trong trang phục của người Akha. Phụ nữ Akha xác định tuổi tác hoặc tình trạng hôn nhân của họ bằng kiểu đội mũ đội đầu. Mũ đội của mỗi cô gái lại có hoa văn và đính cườm khác nhau; đồng thời có thể trang trí thêm đồng xu, lông khỉ hoặc lông gà.

Ở nhiều nơi, bên cạnh nghề nông, người Akha còn kinh doanh du lịch, đặc biệt là du lịch sinh thái. Du khách phải trả phí tham quan khi vào làng Akha để có thể trải nghiệm cuộc sống hằng ngày của bộ tộc. Ngoài ra, tại các ngôi làng, bộ tộc Akha còn buôn bán đồ thủ công mỹ nghệ và các trang phục truyền thống cho khách du lịch.

Thu Minh