Bài 1: Thực trạng buồn

Trên toàn tỉnh Cao Bằng, hầu như ở bất cứ nơi nào có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống thì đều diễn ra tình trạng tảo hôn, song không thể đưa ra con số thống kê chính xác. Mặc dù phát hiện có nhiều vụ tảo hôn nhưng không thể buộc chấm dứt tình trạng trên, vì thế tình trạng tảo hôn ở trẻ vị thành niên vẫn tăng qua từng năm. Hệ lụy của những cặp vợ chồng cưới nhau ở độ tuổi 15, 16, cái tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới” là đói nghèo, con cái sinh ra còi cọc. Bố mẹ chưa trưởng thành nên ý thức, kinh nghiệm và kỹ năng chăm sóc con cái cũng vì thế mà rất hạn chế.

Những thống kê... buồn

Đây là số liệu do Đoàn giám sát của Ban Dân tộc, HĐND tỉnh Cao Bằng tổng hợp khi thực hiện chuyên đề giám sát tình hình thực hiện Quyết định số 498/QĐ-TTg ngày 14/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT trong vùng DTTS giai đoạn 2015-2025” trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.

Đến các xã trên địa bàn tỉnh trong đợt giám sát, chúng tôi không khó bắt gặp hình ảnh các bé gái mới 15-16 tuổi đã trở thành những người vợ, người mẹ. Thế nhưng, khi hỏi đến Luật Hôn nhân và gia đình, về những vấn đề liên quan đến TH&HNCHT, các em đều không biết. Hỏi tại sao lại lấy vợ, lấy chồng sớm, tại sao kết hôn với người cùng dòng họ? Những câu trả lời chúng tôi nhận được là "để có thêm người phụ giúp gia đình" hay hồn nhiên như "thấy thích nhau thì lấy thôi"...

Em Hoàng Thị L (xóm Đon Sài, xã Mông Ân, huyện Bảo Lâm) năm nay vừa tròn 19 tuổi - độ tuổi rực rỡ nhất của người con gái, nhưng L đã làm vợ người ta từ 4 năm trước và hiện đã có 2 đứa con. Trò chuyện với chúng tôi, em L cho hay: “Em lấy chồng năm 15 tuổi khi đang học trung học cơ sở, chồng em lúc đó cũng mới 16 tuổi”. Lấy chồng sớm thế có vất vả không? Nghe chúng tôi hỏi, em L bẽn lẽn trả lời: “Vất vả lắm ạ". Để có được bữa cơm, hai vợ chồng em phải vất vả làm thuê, đầu tắt mặt tối và chẳng dám mơ về ngôi nhà riêng như nhiều cặp vợ chồng khác.

Bà Đàm Thị Mong, Phó Chủ tịch UBND xã Mông Ân cho biết, giai đoạn 2015-2023, trên địa bàn xã có 147 cặp tảo hôn, từ năm 2015-2020 có xu hướng giảm, nhưng năm 2020 đến nay lại có xu hướng tăng, tỷ lệ tảo hôn của xã ở mức cao so với các xã trong huyện. Thường sau các kỳ nghỉ lễ, Tết, nghỉ Hè, một số em học sinh bỏ học ở nhà lấy chồng. Những trường hợp như vậy xã không làm giấy đăng ký kết hôn. Chính quyền xã chưa thể tìm ra giải pháp căn cơ để đẩy lùi tình trạng này.

Một thực tế đáng lo ngại hiện nay, đó là nhiều người xem việc cưới gả con cái là việc của gia đình họ, chính quyền không nên can thiệp khiến việc đẩy lùi và ngăn chặn việc tảo hôn gặp rất nhiều khó khăn. Ngoài ra, các em thường xuyên sử dụng điện thoại, kết nối với nhau qua mạng xã hội nảy sinh tình cảm dẫn đến gia tăng tình trạng tảo hôn. Việc sử dụng điện thoại thông minh của thanh, thiếu niên không được kiểm soát dẫn đến tình trạng tiếp cận với các sản phẩm văn hóa độc hại, thiếu lành mạnh, gây ra những tác hại tiêu cực đến sự phát triển tâm sinh lý của trẻ vị thành niên. Từ đây, nhiều cặp có thai ngoài ý muốn, buộc hai bên gia đình phải tổ chức cưới hỏi dù chưa đến tuổi kết hôn.

Chị Tô Thị Thi, Phó Trưởng phòng Dân tộc huyện Hà Quảng dẫn đoàn chúng tôi vào xóm Lũng Gà, xã Thượng Thôn, huyện Hà Quảng. Bà Thi chia sẻ: Người Mông quan niệm, lấy chồng, lấy vợ trong họ tộc, tài sản sẽ không thất thoát ra ngoài. Họ hàng kết hôn với nhau sẽ được gia đình hai bên yêu thương, đùm bọc... Đa số đồng bào ở đây nhận thức còn hạn chế; công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức, pháp luật tới người dân ở nhiều địa phương còn yếu; phong tục, tập quán lạc hậu ăn sâu, bám rễ vào đời sống của bà con; sự quản lý lỏng lẻo từ phía gia đình, nhà trường; việc bùng nổ công nghệ thông tin, ảnh hưởng từ internet, mạng xã hội..., đó là những nguyên nhân dẫn đến tình trạng tảo hôn.

Ông Vương Văn Vinh, Chủ tịch UBND xã Thượng Thôn trao đổi với Đoàn giám sát: Mặc dù không có điều kiện, nhưng đồng bào người Mông thách cưới rất cao, nhẹ thì 40 triệu đồng, cao thì 50-60 triệu đồng. Ngoài ra, có gia đình vì hoàn cảnh kinh tế, chỉ muốn gả con sớm để giảm bớt gánh nặng và có được tiền, trong khi nhà trai lại muốn có thêm người để làm nương rẫy. Người Mông còn có tục “bắt vợ” - nét văn hóa lâu đời của đồng bào nơi đây, nhưng hiện nay đang bị lạm dụng, biến tướng. Nhiều thiếu nữ Mông ở đây chưa đủ tuổi kết hôn, thậm chí các bé gái mới 12-13 tuổi đã bị thanh niên bản “bắt” về làm vợ.

Ngoài ra, người Mông có tập tục “bắt vợ”, tập tục này là nét văn hóa lâu đời của đồng bào nơi đây, thế nhưng hiện nay đang bị lạm dụng, biến tướng. Nhiều thiếu nữ Mông ở đây chưa đủ tuổi kết hôn, thậm chí các bé gái mới 12, 13 tuổi đã bị thanh niên bản “bắt” về làm vợ.

Theo đại diện Phòng Dân tộc huyện Bảo Lâm, phần lớn các cuộc hôn nhân này đều lén lút, họ sống với nhau đến lúc đủ tuổi đăng ký mới ra trình diện chính quyền để làm đăng ký kết hôn, trong đó có cả bộ phận đảng viên, con em cán bộ công chức. Nhiều cặp vợ chồng còn phớt lờ chuyện này, chỉ khi con cái đến trường, cán bộ Tư pháp về tận nhà “nài nỉ” mới chịu ký vào giấy đăng ký kết hôn. Thực trạng này xuất phát từ tập tục của bà con nơi đây nên rất khó để tác động, dù rằng chính quyền và các cơ quan chức năng đã nhiều lần tổ chức tuyên truyền, gặp gỡ nói chuyện về tác hại của nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, nhưng “đâu rồi lại vào đấy”.

Nhận diện khó khăn

Theo đánh giá của Ban Dân tộc, HĐND tỉnh Cao Bằng, qua giám sát cho thấy, công tác xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình của các địa phương cơ bản được thực hiện theo quy định. Một số huyện rất kiên quyết trong công tác này như Bảo Lạc đã xử lý 3 trường hợp vi phạm về tảo hôn tại xã Bảo Toàn... Tuy nhiên, hầu hết các địa phương có tỷ lệ đồng bào DTTS cao vẫn đang gặp khó trong xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi tảo hôn hoặc khó xử phạt rốt ráo.

Bà Hoàng Thị Huế, Chủ tịch UBND xã Lương Thông (huyện Hà Quảng) cho hay: Từ trước đến nay, UBND xã đã ra quyết định xử phạt một số trường hợp tảo hôn nhưng chỉ có 1 trường hợp chấp hành do được người thân, họ hàng có hiểu biết về pháp luật phối hợp vận động. Số còn lại bỏ lên rẫy ở chứ quyết không nộp phạt. Đây cũng là cái khó chung của một số địa phương trong tỉnh.

Theo ghi nhận của Ban Dân tộc, HĐND tỉnh Cao Bằng, công tác xử lý vi phạm đối với các trường hợp tảo hôn và tổ chức tảo hôn chưa được thực hiện nghiêm. Tình trạng xử lý vi phạm về hôn nhân và gia đình còn chưa kiên quyết do có yếu tố tình cảm, tâm lý nể nang. Việc xử lý vi phạm hành chính về tảo hôn còn gặp khó khăn do các gia đình cho con tảo hôn, phần lớn là hộ nghèo, không có khả năng nộp phạt. Vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng, chỉ nên xem việc xử lý vi phạm hành chính là giải pháp răn đe trước mắt. Về lâu dài, hệ thống chính trị cơ sở cần phối hợp tuyên truyền để người dân nâng cao nhận thức và chủ động thay đổi hành vi. Một khi hiểu rõ hệ lụy của tảo hôn, bản thân các bạn trẻ sẽ biết cần lựa chọn những gì.

Vấn đề khó khăn về kinh phí khi triển khai thực hiện Đề án cũng được các đại biểu đề cập, ông Bàn Văn Lân, Trưởng Ban Dân vận, Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Nguyên Bình cho biết: Thời gian qua, mỗi mô hình điểm được ngân sách cấp 3,5 triệu đồng/năm. Số kinh phí này được dành để chi phí tiền nước uống trong các cuộc sinh hoạt hàng tháng; tiền kẻ, vẽ pa nô, áp phích… đã cơ bản hết, thậm chí còn thiếu, nói gì đến việc có kinh phí để tổ chức những hình thức tuyên truyền, vận động dễ hiểu, dễ nhớ, dễ gây ấn tượng với đồng bào như sân khấu hóa, hội thi tìm hiểu pháp luật hôn nhân, gia đình…Nhìn chung, các mô hình đều phải xin hỗ trợ thêm từ ngân sách xã và việc có hỗ trợ hay không, mức hỗ trợ như thế nào tùy thuộc hoàn toàn vào khả năng, sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền mỗi xã, dẫn đến bị động trong khâu tổ chức thực hiện.

Bên cạnh đó, Cao Bằng là tỉnh có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống; trình độ phát triển của các dân tộc không đồng đều; trình độ dân trí, mức hưởng thụ văn hóa và các tiến bộ xã hội của đồng bào dân tộc thiểu số còn thấp; địa bàn dân cư dàn trải, không tập trung, trong khi đó tảo hôn và sinh con ở tuổi vị thành niên chủ yếu được đồng ý của hai gia đình các cặp nam nữ đến sống chung như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn hoặc đăng ký kết hôn muộn hơn; nên công tác đăng ký kết hôn và quản lý hộ tịch, hộ khẩu gặp không ít khó khăn, cán bộ tư pháp xã chưa nắm bắt kịp thời, chính xác về tình hình tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống tại địa phương); nhận thức, hiểu biết pháp luật còn hạn chế; một số phong tục, tập quán lạc hậu trong đồng bào dân tộc thiểu số chưa được xóa bỏ.

Bài 2: Cần sự chung tay vào cuộc của cả hệ thống chính trị

Những năm qua, các cơ quan chức năng cùng với các cấp chính quyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng đã tập trung nguồn lực, quyết liệt triển khai các chương trình nhằm giảm thiểu nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Từ đó, người dân từng bước thay đổi nhận thức, loại bỏ hủ tục này ra khỏi đời sống.

Nỗ lực đẩy lùi vấn nạn

Thông qua các buổi tiếp xúc cử tri, các hoạt động khảo sát, giám sát...nhận thấy tình trạng TH&HNCHT ở đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh còn diễn biến khá phức tạp, đại biểu HĐND tỉnh Nông Văn Phong, Phó Trưởng Ban Dân tộc HĐND tỉnh quan tâm, đặt câu hỏi cho Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng - Ông Bế Văn Hùng tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 6, HĐND tỉnh Cao Bằng khóa XVII, nhiệm kỳ 2021 - 2026: "Qua theo dõi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn tỉnh ta qua các năm gần đây có chiều hướng gia tăng. Từ thực trạng trên, đề nghị chỉ rõ trách nhiệm của cơ quan, đơn vị có liên quan đồng thời có giải pháp gì để giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong thời gian tới?". Trả lời tại phiên chất vấn, ông Bế Văn Hùng đã báo cáo khái quát thưc trạng TH&HNCHT, những khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện các chương trình, đề án nhằm giảm thiểu vấn nạn này đồng thời nhấn mạnh: TH&HNCHT là hủ tục lạc hậu gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, đấu tranh bài trừ tệ nạn TH&HNCHT là nhiệm vụ vừa cấp bách vừa lâu dài của toàn Đảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị. Theo ý kiến của tôi, việc nâng cao nhận thức cho người dân nơi đây vẫn là giải pháp quan trọng, để làm được điều đó cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền vận động; tăng cường vai trò lãnh đạo quản lý của cấp ủy, chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội phải thực sự vào cuộc...

Với mục tiêu đề ra đến năm 2025 cơ bản ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, tỉnh Cao Bằng đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực nhằm thay đổi nhận thức, hành vi, trách nhiệm của người dân vùng đồng bào DTTS tại địa phương và đạt được một số kết quả nhất định: Giai đoạn 2021 - 2023: toàn tỉnh có 666 cặp tảo hôn chiếm tỷ lệ 32,3%; giảm 731 cặp so với giai đoạn 2015 - 2020; có 310 cặp tảo hôn 01 người, 356 cặp tảo hôn cả 02 người). Về hôn nhân cận huyết thống: giai đoạn 2021 - 2023: toàn tỉnh có 6 cặp tảo hôn chiếm tỷ lệ 18,8%, giảm 20 cặp so với giai đoạn 2015 - 2020...

Ngoài ra, các cấp Hội tổ chức các hoạt động truyền thông phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết; Luật phòng chống bạo lực gia đình tập trung tại các xã xảy ra các trường hợp về tảo hôn, hôn nhân cận huyết. Tổ chức tuyên truyền lồng ghép vào nội dung sinh hoạt câu lạc bộ, các mô hình, tổ chức các hội thi, hội diễn...Đồng thời phối hợp với Phòng Giáo dục & Đào tạo chỉ đạo các trường THCS, THPT đưa nội dung giáo dục giới tính và tuyên truyền sức khỏe sinh sản vị thành niên, phòng chống tảo hôn vào chương trình, nội dung giảng dạy của bộ môn Giáo dục công dân, các giờ học ngoại khóa, các buổi chào cờ đầu tuần...để tuyên truyền, quán triệt về công tác phòng chống tảo hôn và sức khoẻ sinh sản tuổi vị thành niên đến toàn thể học sinh. Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động kết hợp giáo dục, định hướng nghề nghiệp. Qua đó, nâng cao ý thức, trách nhiệm của bản thân đối với gia đình, xã hội trong việc tuân thủ pháp luật; chú trọng tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong hệ thống các trường học (THCS, THPT) trên địa bàn.

Chia sẻ về biện pháp phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống với trẻ vị thành niên, thanh niên trên địa bàn tỉnh, lãnh đạo Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cho biết, Chi cục phối hợp với Sở GD&ĐT tỉnh đưa nội dung giáo dục dân số, giới, giới tính, bình đẳng giới và kiến thức chăm sóc SKSS cho học sinh khối các trường THCS, THPT; trường chuyên nghiệp, trường nghề trên địa bàn toàn tỉnh dưới nhiều hình thức phong phú như: Hội thi, Tọa đàm, Rung chuông vàng, nói chuyên chuyên đề, sinh hoạt ngoại khóa tích hợp trong các tiết học…

Ngành Y tế cũng đã phối hợp với Sở GD&ĐT tỉnh tổ chức các hoạt động truyền thống, ngoại khóa, lồng ghép về công tác dân số, chăm sóc sức khỏe sinh sản, TH&HNCHT tại các trường học THCS, THPT với các nội dung phong phú, bằng nhiều hình thức, cung cấp những kiến thức cơ bản tác hại và ảnh hưởng của việc tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống…

Bà Đàm Thị Trung Thu, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Cao Bằng chia sẻ: Cùng với công tác dạy và học, những năm qua, các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh quan tâm tới việc tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức cho học sinh về vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản; hệ lụy của nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Các trường học không ngừng đổi mới hình thức tuyên truyền với nhiều cách làm phong phú, sáng tạo như: sân khấu hóa, thi vẽ tranh, hình ảnh trực quan, sinh động, phát tờ rơi, thông qua mạng xã hội, tập huấn kỹ năng truyền thông về giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống…

Ghi nhận tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh, cô giáo Phạm Minh Hương, Phó Hiệu trưởng cho biết: Nhà trường thường xuyên tăng cường công tác tuyên truyền đặc biệt là vào các buổi thứ 2 đầu tuần và các buổi họp phụ huynh, lồng ghép nội dung tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của học sinh cũng như phụ huynh trong công tác phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Nhờ đó mà vấn đề tảo hôn và hôn nhân cận huyết trong những năm trở lại đây đã không còn xảy ra…

Cần các giải pháp đồng bộ và quyết liệt

Nhằm giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT vùng đồng bào dân DTTS và miền núi, tỉnh Cao Bằng đã và đang triển khai, duy trì nhiều mô hình điểm với những mục tiêu, tiêu chí và giải pháp cụ thể. Thực hiện các nội dung trong Tiểu dự án 2, Dự án 9 về giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT vùng đồng bào DTTS và miền núi, từ đầu năm 2023 đến nay, Ban Dân tộc tỉnh đã tổ chức, triển khai nhiều hoạt động thiết thực. Đặc biệt, đã tổ chức ra mắt và hướng dẫn triển khai thực hiện các hoạt động thuộc các mô hình điểm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống được UBND tỉnh phê duyệt; theo quyết định này, nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vùng đồng bào DTTS và miền núi tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025, tỉnh tiếp tục duy trì 7 mô hình giai đoạn 2015 - 2020 và xây dựng thêm 26 mô hình tại các xã/huyện/trường có tỷ lệ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cao...Đơn cử như hoạt động xây dựng, triển khai thực hiện mô hình điểm tại xã Bình Lãng (huyện Hà Quảng) từ năm 2015 đến 2020 giảm từ 7 cặp tảo hôn xuống còn 1 cặp, tư vấn can thiệp 1 cặp tảo hôn chưa sinh con và tiếp tục đi học phổ thông; 06 huyện còn lại trong 2 năm thực hiện mô hình điểm tình trạng tảo hôn giảm rõ rệt, đến nay không còn kết hôn cận huyết thống.

Ông Vương Văn Nguyên, Phó Chủ tịch UBND xã Quang Vinh (huyện Trùng Khánh) vui mừng chia sẻ với chúng tôi: Từng là địa bàn diễn ra nạn TH&HNCHT khá phổ biến, nhưng tới nay, vấn nạn này đã cơ bản chấm dứt tại xã Quang Vinh. Năm 2016, xã Quang Vinh được Ban Dân tộc tỉnh, huyện lựa chọn xây dựng mô hình điểm về tuyên truyền TH&HNCHT, theo đó cấp ủy, chính quyền xã thành lập 2 tổ tuyên truyền viên cấp xã, phụ trách chỉ đạo trực tiếp các tổ tuyên truyền viên cấp xóm, thành lập 8 tổ tuyên truyền cấp xóm tại 8 xóm. Đây là lực lượng nòng cốt triển khai các nội dung của Đề án tại cơ sở. Các tổ tuyên truyền gồm những người có uy tín, am hiểu phong tục, tập quán của đồng bào dân tộc thiểu số, gần gũi, dễ tiếp cận các đối tượng có nguy cơ cao về TH&HNCHT, trực tiếp nắm tình hình TH&HNCHT, khảo sát nhu cầu của người dân, học sinh về nội dung trọng tâm cần tư vấn, tuyên truyền, vận động nhân dân, học sinh...; thường xuyên rút kinh nghiệm, điều chỉnh công tác tư vấn phù hợp với nhận thức của người dân.

Trong khuôn khổ chuyên đề giám sát nêu trên, Ban Dân tộc HĐND tỉnh đã có buổi làm việc với Ban Dân tộc tỉnh và các sở, ban, ngành liên quan. Các đại biểu đề nghị cần đa dạng hóa nội dung, hình thức tuyên truyền về giới tính; tác hại, hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong thanh-thiếu niên. Mặt khác, phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, công chức, viên chức cấp xã nhằm giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; đồng thời, xử lý kịp thời, linh hoạt các trường hợp vi phạm...

Làm việc với Đoàn giám sát, ông Nông Văn Lương, Phó Chủ tịch UBND huyện Bảo Lâm nhìn nhận: TH&HNCHT mang lại hậu quả nặng nề, ảnh hưởng nghiêm trọng đến giống nòi, chất lượng nguồn nhân lực vùng dân tộc thiểu số. Chính bản thân các em khi kết hôn sớm, kết hôn cận huyết thống sẽ là nạn nhân của thất học, không có việc làm, nghèo đói và bệnh tật. Thực trạng tảo hôn vẫn còn diễn ra trên địa bàn huyện và không còn xa lạ với người dân địa phương. Do đó, để thay đổi nhận thức cho người dân, xóa bỏ những tập tục lạc hậu trên địa bàn huyện không phải một sớm một chiều, cần phải có thời gian và sự đồng lòng, chung tay gắng sức của toàn xã hội.

Bà Đặng Thị Duyên, Phó Trưởng Ban Dân vận tỉnh băn khoăn: “Nhiều nơi có tỷ lệ gia đình văn hóa cao, trong khi tỷ lệ tảo hôn cũng… cao. Như vậy, khi bình xét gia đình văn hóa đã đưa vấn đề này vào hay chưa, vì đây là hành vi vi phạm pháp luật”. Theo bà Duyên, thực trạng trên cũng cho thấy việc thực hiện hương ước, quy ước ở cơ sở chưa hiệu quả, thời gian tới phải quan tâm hơn. Trong khi đó, ông Hoàng Văn Thường, Chủ tịch HĐND huyện Quảng Hòa đề xuất nghiên cứu kỹ khi áp dụng xử phạt vi phạm hành chính đối với các trường hợp tảo hôn. Theo ông Thường: “Xử phạt chỉ mang tính răn đe, tuyên truyền mới là giải pháp lâu dài”.

Liên quan đến các giải pháp nhằm nỗ lực kéo giảm tình trạng tảo hôn trên địa bàn tỉnh, Ông Bàn Qúy Sơn-Ủy viên Thường trực HĐND tỉnh, Trưởng Ban Dân tộc HĐND tỉnh, Trưởng đoàn giám sát cho rằng: Cần tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, Chính quyền địa phương đối với công tác dân tộc trên địa bàn tỉnh và có những giải pháp quyết liệt hơn nữa từ nhiều phía. Cụ thể, cần phân công nhiệm vụ rõ ràng đối với các ban, ngành, hội, đoàn thể; hệ thống chính trị xóm, làng cần chủ động, kịp thời nắm bắt, xử lý khi tảo hôn xảy ra. Trưởng đoàn giám sát cũng đề nghị đưa các quy định của pháp luật về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vào hương ước, quy ước của xóm, làng; nhân rộng và nâng cao hiệu quả mô hình điểm; ưu tiên tổ chức diễn đàn giáo dục giới tính và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh tại các trường THCS, THPT và các trường Dân tộc nội trú. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và phụ huynh trong quản lý học sinh; thường xuyên theo dõi, nắm bắt tâm tư, tình cảm, tư vấn tâm sinh lý cho các em.

Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp, các tổ chức chính trị-xã hội, già làng, trưởng thôn, người có uy tín, hòa giải viên, cộng tác viên dân số làm tốt công tác tuyên truyền, vận động người dân chấp hành và thực hiện pháp luật về hôn nhân và gia đình. Thường xuyên kiểm tra, sơ kết, tổng kết kịp thời để đánh giá tình hình sát đúng gắn với quan tâm bố trí kinh phí hợp lý cho công tác này.

Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là một trong những nguyên nhân tác động không nhỏ đến cuộc vận động xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Đấu tranh bài trừ nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài của cả hệ thống chính trị. Vì vậy, rất cần sự quan tâm, chỉ đạo thực hiện sát sao của các ngành, các cấp, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị để trong thời gian tới để tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn các tỉnh Cao Bằng dần được đẩy lùi, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Nông Huế