Phát huy vai trò trưởng dòng họ trong tuyên truyền, vận động xóa bỏ hủ tục

Ông Già Khua Già là trưởng dòng họ Già, cũng là người có uy tín trong cộng đồng tại xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc. 6 người con của ông đều được học hành đến nơi đến chốn, trong đó 3 người là công chức Nhà nước. Dòng họ Giàng của ông có 39 hộ, trong đó có 3 hộ nghèo, việc tuyên truyền cho bà con trong dòng họ loại bỏ hủ tục, nhất là tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống đối với ông cũng khá khó khăn bởi nếp sống của bà con bao đời khó mà xóa bỏ.

Để vận động anh em trong dòng họ thực hiện tốt nếp sống văn minh, xóa bỏ hủ tục, trước tiên, ông Già bắt đầu từ gia đình, con cháu mình. Hằng ngày, ông vẫn thường xuyên nhắc nhở, phân tích những tác động tiêu cực mà hủ tục của dân tộc mình mang lại. Ông gương mẫu, đi đầu trong các phong trào của thôn, xã, nêu gương trong phát triển kinh tế. Do vậy, gia đình ông Già trở thành hình mẫu trong thực hiện nếp sống văn minh ở thôn.

Anh Già Mí Già, Bí thư Chi bộ thôn Ha Cá, xã Khau Vai, huyện Mèo Vạc chia sẻ: cả dòng họ Già đều nghe theo bác trưởng dòng họ, bác bảo mình làm cái gì thì mình hẵng làm cái đấy. Từ khi tôi còn nhỏ đến lớn lên, nhận biết được, bác trưởng họ luôn mong muốn con, cháu được đi học thành người, ít nhất phải học hết lớp 12, rồi học một trường trung cấp, cao đẳng nào đấy. Bản thân tôi cũng nhờ bác động viên, giúp đỡ nên đã từng học trường trung cấp nghề ở Hà Giang. Các anh, chị con của bác đều đi học cao đẳng, đại học, trở về quê làm công chức Nhà nước nên tôi đã cố gắng học tập noi theo.

Ông Già Khua Già cho hay, muốn xóa bỏ triệt để các hủ tục lạc hậu của dân tộc mình, thì điều quan trọng nhất là phải đi học, có kiến thức nhìn nhận nhiều các vấn đề của xã hội, từ đó mới có thể thay đổi tư tưởng, tư duy và hành vi của mình, mọi cái xấu, lạc hậu cũng sẽ hoàn toàn bị xóa bỏ. Do đó, ông đã vận động con cháu trong dòng họ tích cực học tập, không được bỏ học giữa chừng, không được lấy vợ lấy chồng sớm, nên từ đầu năm đến nay, trong dòng họ không xảy ra tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Hiệu quả từ sự chung tay của trưởng dòng họ, người có uy tín

Xã Lũng Phù có 12 thôn, chủ yếu là dân tộc Mông, trong đó 67,8% là hộ nghèo. Vừa qua, xã ra mắt hai dòng họ, đó là dòng họ Giàng và dòng họ Lầu. Đây là hai dòng họ điển hình trong phát triển kinh tế, xây dựng đời sống văn hóa. Ở xã Lũng Pù có 4 hủ tục nặng nề nhất chính là: Tang ma dài ngày, mổ nhiều gia súc, tảo hôn và ốm đau không đi khám bệnh...

Nhờ sự vào cuộc của hai dòng họ Giàng và dòng họ Lầu mà tình trạng tảo hôn trong xã đã giảm. Điển hình năm 2022, ở hai dòng họ không xảy ra vụ tảo hôn nào, trong khi những năm trước mỗi năm xảy ra gần 20 vụ. Điều này cho thấy vai trò của các trưởng dòng họ, người uy tín với công tác tuyên truyền, vận động ở nội dung này rất quan trọng và hiệu quả.

Mỗi khi dòng họ có việc, ông Lầu Xía Pó, trưởng dòng họ Lầu, người có uy tín ở xã Lũng Pù sẽ tập hợp chủ gia đình, thanh niên trong dòng họ để phổ biến, trao đổi về công việc của dòng họ. Những chủ trương từ xã, huyện đưa xuống được ông Pó phổ biến, thậm chí trao đổi thẳng thắn với từng người. Việc giải đáp các thắc mắc của mọi người được ông giải thích cặn kẽ, khiến các hộ trong dòng họ luôn cảm thấy hài lòng với những điều được thông tin,chia sẻ. Con cháu trong dòng họ tin tưởng tuyệt đối vào trưởng dòng họ, tôn trọng với những quyết định của ông.

Anh Lầu Mí Lùng, xã Lũng Pù, huyện Mèo Vạc cho hay, bác trưởng họ nói là tang ma không giết mổ nhiều gia súc gây tốn kém. Còn đám cưới, ở gần thì cưới trong ngày, ở xa thì cưới 2 ngày, không cho thách cưới quá cao, không để tảo hôn xảy ra trong dòng họ, người ốm phải đi bệnh viện. Bác trưởng họ còn vận động bà con tích cực tham gia phát triển kinh tế, vươn lên trong cuộc sống, thoát khỏi đói nghèo, lạc hậu.

Ông Sùng Mí Sinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Mèo Vạc cho biết, già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ, người uy tín là người rất có tiếng nói trong cộng đồng, đây là những nhân tố then chốt nhất để làm cơ sở tuyên truyền, vận động, phối hợp cùng với cấp ủy, chính quyền xóa bỏ dần những hủ tục trên địa bàn trong thời gian tới.

Người có uy tín, trưởng các dòng họ đã và đang làm rất tốt vai trò trách nhiệm của mình, rất nhiều người tâm huyết mong muốn đưa dòng họ của mình thoát khỏi nghèo đói, lạc hậu như ông Già Khua Già. Do đó, các cấp, các ngành của huyện cần phát huy vai trò của người có uy tín, già làng, trưởng bản trong vận động bà con xóa bỏ tập tục lạc hậu về hôn nhân và gia đình, hướng người dân xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa.

Ái Vân