Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có số dân là 1.148.311 người với 38 thành phần dân tộc thiểu số cùng chung sống. Trong đó đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) có 33.032 người (chiếm tỷ lệ khoảng 3% dân số toàn tỉnh), tập trung chủ yếu ở các huyện Xuyên Mộc, Châu Đức, Đất Đỏ, thị xã Phú Mỹ và thành phố Vũng Tàu.

Với kinh phí thực hiện Kế hoạch số 82/KH-UBND ngày 25/5/2023 của UBND tỉnh là 2.945 triệu đồng được bố trí theo Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội cho đồng bào DTTS của tỉnh giai đoạn 2022-2025, hằng năm, UBND tỉnh bố trí kinh phí và giao cho Ban Dân tộc chủ trì phối hợp với các sở, ngành và địa phương để tổ chức thực hiện.

Tỉnh đã tổ chức được 43 lớp tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho 4.928 lượt người DTTS các quy định pháp luật về tảo hôn, hôn nhân cận huyết, hậu quả, tác hại, hệ lụy do tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống gây ra. Đồng thời, đưa ra các chế tài xử lý hành chính, hình sự liên quan đến tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Xác định rõ mục tiêu, chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau, tỉnh đã khơi dậy ý chí tự lực tự cường, phát huy nội lực vươn lên thoát nghèo, xây dựng cuộc sống ấm no trong đồng bào DTTS. Tỉnh tăng cường mở các lớp tuyên truyền cho các cán bộ phụ trách công tác dân tộc, văn hóa, tư pháp, trưởng, phó thôn (ấp) và người có uy tín.

Thành phố Bà Rịa thực hiện 12 bản tin tuyên truyền lồng ghép trong các chương trình thời sự hằng ngày của Đài Phát thanh - Truyền hình thanh thành phố, phát trên hệ thống loa đài phát thanh 11 xã, phường, phát hành 900 tờ rơi cho nhân dân. Huyện Xuyên Mộc cũng phát hành tờ gấp tuyên truyền “Hãy nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống”…

Tỉnh tổ chức lồng ghép trong các các chính sách khác như pháp luật, y tế; tổ chức được 107 đợt trợ giúp pháp lý tại cơ sở (thôn, ấp, xã, phường, thị trấn); tư vấn, giải đáp các vướng mắc pháp luật, cấp phát miễn phí 132.200 tờ gấp pháp luật cho người dân. Tỉnh cũng đã đưa các mục tiêu, chỉ tiêu về sức khỏe, y tế, dân số vào chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội.

Với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp ủy, chính quyền địa phương, các cấp các ngành và các thành viên Ban Chỉ đạo, năm 2023, có 222 trường hợp kết hôn là đồng bào DTTS (huyện Châu Đức 154 trường hợp, huyện Xuyên Mộc có 68 trường hợp), nhưng không có tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn của tỉnh. Đây là vấn đề rất quan trọng trong công tác giảm nghèo và phát triển kinh tế xã hội bền vững.

Kết quả đó có được nhờ có sự đóng góp của cả hệ thống chính trị. Trong đó, Ban Dân tộc tỉnh đã sử dụng 7 phim tài liệu, 3 phim ngắn (tiểu phẩm). Thông qua các nhóm Zalo, cán bộ phụ trách công tác dân tộc cấp huyện nghiên cứu, làm tư liệu tuyên truyền cho đồng bào DTTS ở địa phương; chia sẻ đường link cho 91 người có uy tín trong đồng bào DTTS để xem và cho gia đình cùng cộng đồng được biết.

Bên cạnh đó, Ban Dân tộc tỉnh cũng lồng ghép trình chiếu các phim tài liệu, phim ngắn trong các buổi tuyên truyền cho đồng bào DTTS thực hiện Đề án “giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh” trong các giờ nghỉ giải lao để đồng bào DTTS cùng theo dõi.

Sổ tay tuyên truyền về tảo hôn được Ban Dân tộc tỉnh cấp phát cho các cán bộ, công chức cấp cơ sở tham gia Đề án; các bí thư, phó bí thư, trưởng, phó thôn (ấp) có đông đồng bào DTTS ngay tại các lớp tập huấn. Kết hợp những kiến thức được bồi dưỡng và những nội dung cốt lõi trong Sổ tay để nắm vững sâu kiến thức cần tuyên truyền cho đồng bào. Qua đó, có thể vận dụng tuyên truyền giúp đồng bào nhận thức đúng, nhằm thay đổi hành vi, thực hiện tốt pháp luật của Nhà nước về hôn nhân và gia đình, bình đẳng giới.

Sổ tay cũng dành riêng phần ghi chép để người thực hiện tiện theo dõi, ghi lại quá trình thực hiện Đề án tại địa phương mình phụ trách. Tờ rơi về phòng, chống tảo hôn được Ban Dân tộc in và chuyển đến người dân thông qua các buổi tuyên truyền tại cơ sở, kết hợp với việc giải thích, tư vấn của báo cáo viên tuyên truyền, giúp đồng bào DTTS dễ hiểu hơn những thông điệp muốn truyền đạt, nhất là, tờ rơi có tác dụng rất thực tế đối với đồng bào DTTS không biết đọc, viết tiếng phổ thông, trình độ nhận thức còn hạn chế.

Trưởng ban Dân tộc tỉnh, ông Đỗ Đình Quốc cho biết, sắp tới, Ban dân tộc tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị, thành phố tăng cường tuyên truyền, tổ chức các hội nghị tập huấn, bồi dưỡng, trao đổi chuyên môn về tuyên truyền pháp luật cho cán bộ làm công tác dân tộc từ cấp huyện đến cơ sở hỗ trợ cung cấp tài liệu, sản phẩm truyền thông. Đồng thời, phối hợp, phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể, người có uy tín trong đồng bào DTTS giúp nhau phát triển kinh tế, giảm nghèo để chống lại quan niệm lạc hậu trong gia đình và cộng đồng loại trừ tệ nạn này.

Thúy Hạnh