Theo các nghiên cứu khảo cổ học, khu vực Andean đã xuất hiện sự sống từ hàng ngàn năm trước. Người Quechua có nguồn gốc từ các thổ dân bản địa tại miền Trung Peru. Vào thế kỷ 16, khi người Tây Ban Nha xâm nhập vào Nam Mỹ, cuộc sống của bộ tộc Quechua cùng các bộ tộc bản địa Nam Mỹ thay đổi đáng kể. Nhiều tín ngưỡng dân gian và truyền thống của bộ tộc Quechua đã thay đổi theo các giáo lý của Công giáo La Mã. Tiếng Tây Ban Nha trở thành ngôn ngữ chiếm ưu thế hơn so với tiếng bản địa Quechua.

Vào cuối thế kỷ 19, khi người Tây Ban Nha rời Nam Mỹ, bộ tộc Quechua đã có nhiều nỗ lực để phục dựng lại các lối sống truyền thống và làm các công việc thủ công. Các nhóm bộ tộc Quechua hiện sinh sống tại Peru, Chile, Bolivia, Ecuador, Columbia và Argentina. Tại vùng cao nguyên Andean, người Quechua đã thuần hóa lạc đà không bướu và sử dụng chúng để vận chuyển hàng hóa. Từ thời xa xưa, người Quechua đã phát triển công nghệ tưới tiêu tiên tiến trên các vùng thảo nguyên khô hạn và miền núi bằng cách xây dựng hệ thống ruộng bậc thang và kênh đào. Hệ thống thủy lợi tiên tiến này đã giúp người Quechua phát triển nền nông nghiệp thành công ở những vùng được coi là vùng canh tác khó khăn.

Người Quechua chủ yếu trồng khoai tây, quinoa và các loại đậu ở khu vực cao nguyên Altiplano, trong khi các loại cây trồng phù hợp với thung lũng hơn bao gồm: Khoai lang, ngô, lá coca, ớt, đậu phộng… Ngoài ra, chế độ ăn uống của người Quechua cũng có nhiều loại động, thực vật khác. Khoai tây và hạt quinoa vẫn là hai trong số các loại lương thực chính trong chế độ ăn của người Quechua. Các món ăn phổ biến bao gồm thịt hoặc khoai tây hầm, gia vị với ớt cay, rau mùi hoặc đậu phộng. Ở một số nơi, món chuột lang nướng được sử dụng tại các lễ hội.

Tôn giáo của bộ tộc Quechua kết hợp cả hai yếu tố tự nhiên và Công giáo. Người Quechua có niềm tin rằng các thế lực siêu nhiên chi phối các sự kiện hàng ngày, chẳng hạn như thời tiết và bệnh tật. Bằng cách tôn thờ tự nhiên, người Quechua cảm thấy họ có thể tác động đến các sự kiện chứ không chỉ đơn thuần là bất lực trước thời tiết xấu hoặc bệnh tật. Ví dụ như trước khi uống rượu, theo phong tục, trước tiên, người ta sẽ dâng đồ uống cho Mẹ Trái đất có tên gọi là Pachamama. Người Quechua đều kỷ niệm các ngày lễ quan trọng của Công giáo như ngày Giáng sinh và Phục sinh; đồng thời, bộ tộc vẫn tổ chức các ngày lễ cổ xưa như lễ hội Mặt trời, lễ hội Inti Raymi…

Hầu hết thanh niên người Quechua chưa lập gia đình sẽ tìm bạn đời ở những lễ hội cộng đồng. Khi một cặp vợ chồng trẻ quyết định rằng họ đã sẵn sàng tính đến chuyện kết hôn, gia đình cô dâu sẽ được gia đình chú rể tương lai đến thăm. Bản thân chú rể ở nhà trong khi cha mẹ và cha mẹ đỡ đầu của anh ấy thảo luận về đám cưới và thương lượng xem mỗi gia đình sẽ tặng gì cho cặp vợ chồng mới cưới. Lễ đính hôn được chính thức thực hiện vào một ngày sau đó, khi cô dâu và chú rể trao nhau một chuỗi hạt hẹn ước. Một gia đình người Quechua thường có 3 đến 4 con. Trong gia đình, phụ nữ Quechua sẽ quyết định về tài chính và các vấn đề về nuôi dạy con cái.

Phụ nữ Quechua thường mặc váy và áo choàng, với khăn choàng dệt sặc sỡ quanh vai. Đàn ông Quechua mặc quần dài, áo sơ mi và áo choàng dệt (áo choàng). Xăng đan là loại giày dép ưa thích cho cả nam giới và phụ nữ. Kiểu dáng và màu sắc quần áo của người Quechua có sự khác biệt đáng kể giữa các vùng. Người Quechua ở Ecuador có trang phục rất đặc biệt với quần tây và áo sơ mi trắng, phủ ngoài bằng áo choàng đen tuyền và bím tóc đen dài.

Âm nhạc dân gian của người Quechua có tên gọi là Huayno. Tên gọi Huayno xuất phát từ các bài hát thuật lại cuộc sống hằng ngày của người Quechua tại các ngôi làng trên núi. Nhạc cụ sử dụng để đánh nhạc Huayno bao gồm trống, sáo, đàn truyền thống charango. Người Quechua có nghề truyền thống dệt vải. Sợi len lấy từ lông lạc đà không bướu và cừu. Sản phẩm của người Quechua phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.

Thu Minh