Không giống các bộ tộc khác, người Bajau sinh sống trên thuyền hoặc các nhà gỗ dựng ngoài biển. Đây là lý do người Bajau được gọi là bộ tộc du mục trên biển. Mọi sinh hoạt của bộ tộc đều diễn ra trên biển. Người Bajau kiếm sống bằng nghề đánh bắt cá, họ thích nghi với những cơn sóng và thời tiết ngoài biển. Hầu như tất cả tài sản của người Bajau chỉ gói gọn trong các vật dụng trên thuyền.

Một trong những nơi bộ tộc Bajau sinh sống tách biệt hơn những nơi khác là tại đảo Kaledupa ở khu vực phía Nam Indonesia. Mặc dù bộ tộc ở gần đảo, nhưng tất cả những ngôi nhà của họ đều được xây dựng trên biển. Đây là ngôi làng duy nhất được xây dựng hoàn toàn trên biển ở trên thế giới.

Hầu hết người Bajau theo đạo Hồi. Người Bajau theo Hồi giáo từ thế hệ này sang thế hệ khác kể từ khi tổ tiên của họ đến các vùng biển tại Đông Nam Á.

Mặc dù người Bajau sinh sống trên biển, nhưng họ cũng quan tâm nhiều đến nghệ thuật. Các điệu múa truyền thống của bộ tộc Bajau thường được biểu diễn tại các lễ cưới. Người Bajau cũng hay chơi các loại nhạc cụ gồm các đàn có dây tên gọi “palau”, “tagunggo” và “gabbang”.

Bộ tộc Bajau nổi tiếng trên thế giới với khả năng lặn lâu dưới nước. Do cuộc sống của người Bajau dành phần lớn thời gian dưới nước và lối sống này đã có từ lâu đời trong nhiều thế kỷ, cơ thể của người Bajau đã thích nghi với môi trường theo từng thế hệ.

Người Bajau phải phụ thuộc vào khả năng nhịn thở trong thời gian dài vì đó là cách duy nhất để họ có thể đánh bắt cá. Nguồn hải sản không chỉ cung cấp thực phẩm, mà còn là nguồn tài chính duy nhất của người Bajau để trao đổi các loại hàng hóa thiết yếu khác trong cuộc sống.

Một người bình thường có thể nín thở dưới nước trong khoảng 1 phút, do đó, khả năng nín thở của người Bajau là 13 phút và lặn ở độ sâu 70 mét mà không cần thiết bị lặn thực sự gây ấn tượng với giới nghiên cứu khoa học trên thế giới. Những người nín thở để lặn dưới nước trong thời gian dài cần nhiều năm thực hành và sử dụng các kỹ thuật khác nhau, nhưng những người thuộc bộ tộc Bajau từ lúc sinh ra đã có khả năng lặn và nín thở lâu dưới nước.

Một số nghiên cứu cho rằng, cơ thể người Bajau đã dần thích nghi với môi trường sống và cơ thể họ đã thay đổi qua thời gian để cho phép họ nín thở rất lâu mà không cần luyện tập. Các nghiên cứu được thực hiện bằng cách lấy mẫu máu của người Bajau và so sánh với DNA của các bộ tộc khác.

Một gen nổi bật khác biệt của người Bajau đó là PDE10A. Gen này đặc biệt được tìm thấy trong tuyến giáp, nơi kiểm soát việc giải phóng các hormone. Từ các nghiên cứu sâu hơn, nhiều nhà khoa học cho rằng, gen PDE10A làm cho tuyến giáp tiết ra nhiều hormone khiến lá lách to ra.

Ngày nay, người Bajau nổi tiếng với vẻ ngoài thân thiện và hiếu khách. Tuy nhiên, phần lớn người Bajau mù chữ, thất học và đời sống khó khăn do lối sống du canh du cư. Việc đánh bắt cá theo hướng công nghiệp gia tăng cũng khiến bộ tộc khó có thể sinh tồn bằng nguồn cá gần bờ, do đó, nhiều người Bajau chọn cách rời khỏi những căn nhà gỗ ngoài biển để mưu sinh trên đảo và các thị trấn nội địa.

Thu Minh